Naturalna kolej rzeczy jest taka, że jeśli już jesteśmy przy Tupolewach, to czas najwyższy na bodaj najbardziej kontrowersyjny samolot radziecko-rosyjski, jaki wypuszczono do tej pory. Tu-154, bo o nim mowa, to pasażerski samolot średniego zasięgu, produkcji radzieckiej, zaprojektowany w biurze konstrukcyjnym Tupolewa. W połowie lat sześćdziesiątych XX wieku zdecydowano o zastąpieniu latających w barwach Aerofłotu odrzutowych Tu-104 oraz turbośmigłowych An-10, An-12 i Ił-18 nową konstrukcją, zdolną do korzystania z dotychczasowej infrastruktury. O opracowaniu nowego typu samolotu zdecydował osobiście Nikita Chruszczow. Budowę samolotu powierzono biuru konstrukcyjnemu Tupolewa. Prowadzili ją kolejno Siegiej Jegerow i Dmitirij Markowow.
Zgodnie z panującymi wówczas tendencjami zdecydowano się na układ trzysilnikowy z silnikami umieszczonymi w części ogonowej samolotu, z wlotem powietrza do trzeciego silnika przy nasadzie statecznika pionowego. Konstrukcja kadłuba samolotu Tu-154 jest zbliżona do brytyjskiego samolotu pasażerskiego Hawker Siddeley Trident. Aby umożliwić korzystanie z lotnisk o słabszej nawierzchni, zdecydowano się na podwozie z dwiema sześciokołowymi goleniami pod skrzydłami oraz jedną dwukołową golenią pod przednią częścią kadłuba, obniżając tym samym nacisk kół na podłoże. Tu-154 jest nieznacznie większy niż Trident, wyposażono go też w silniki Kuzniecow NK-8-2 o większej mocy. Z powodu małej dbałości o ekonomiczność maszyny należy ona do najbardziej paliwożernych samolotów w swojej klasie.
Oblot prototypu nowego samolotu pasażerskiego odbył się 4 października 1968 roku, ale kłopoty z konstrukcją podwozia i instalacjami elektrycznymi opóźniły wejście maszyn do służby. Na przestrzeni lat produkcja Tu-154 odbywała się w trzech zakładach: KuAZ, Zakładach Lotniczych nr 18 i Aviakorze. W 1972 roku do służby weszły pierwsze maszyny tego typu, stały się częścią parku maszynowego Aerofłotu. W 1973 oblatano Tu-154A, a w 1975 roku wszedł on do produkcji. W wersji tej zastosowano takie same silniki co w samolotach Ił-62. Od 1977 roku produkowany był Tu-154B z francuską awioniką, mieszczący maksymalnie 180 osób. W 1981 roku, na zamówienie PLL LOT powstał prototyp Tu-154M przemianowany w 1982 roku na Tu-164, później jednak powrócono do pierwotnego oznaczenia. Pierwsze samoloty Tu-154M opuściły fabrykę w 1984 roku. Wyposażone były w silniki podobne do stosowanych w samolotach Ił-62M z odwracaczami ciągu typu klapowego i obniżonym ciągu, dzięki czemu możliwe stało się przedłużenie resursów silnika. Tu-154M stał się samolotem pasażerskim o największej prędkości maksymalnej (960 km/h) i zwykłej (927 km/h).
W 2001 roku produkcja samolotów Tu-154 została zakończona. W 2003 roku rosyjskie przedsiębiorstwo Aviakor, remontujące samoloty Tu-154 m.in. na potrzeby rosyjskiego Ministerstwa Obrony, rozpoczęła produkcję i sprzedaż nowej, zmodernizowanej wersji samolotu. Na początku roku 2010 rosyjski Aerofłot, wycofał się z czynnego użytkowania samolotu Tu-154M. Ostatni rejsowy lot tego samolotu, z Jekaterynburga do Moskwy, odbył się 31 grudnia 2009 roku.
Do chwili zakończenia seryjnej produkcji Tu-154 samoloty tego typu brały udział w 67 katastrofach lotniczych z 2974 ofiarami śmiertelnymi. Katastrofy zdarzały raz na 1 042 000 maszynogodzin lotu, zaś Boeingowi 737 dwukrotnie częściej. Największą katastrofą samolotów tego typu jest katastrofa samolotu Tu-154B-2 10 lipca 1985 roku, zginęło wówczas 200 osób.
W Polsce Tu-154M pojawiły się w roku 1985 roku. PLL LOT nabył 14 samolotów tej serii. Po 1989 roku, po zmianie polityki flotowej, rozpoczęto wycofywanie tej serii. W 1993 roku odbył się ostatni lot rejsowy, a ostatni lot czarterowy w barwach narodowego przewoźnika miał miejsce w 1996 roku. Dwa samoloty Tu-154M w wersji Lux, o numerach bocznych 101 i 102, były wykorzystywane przez najwyższe władze państwowe, pozostając na stanie 36. Specjalnego Pułku Lotnictwa Transportowego i znajdując się w dyspozycji Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Ulegały częstym awariom - głośnym przypadkiem było awaryjne lądowanie w Kunming w Chinach Tu-154M, którym leciał w 2004 roku do Wietnamu premier Marek Belka, którego przyczyną okazał się defekt turborozrusznika. W 2007 roku awaria Tu-154M spowodowała 10-godzinne opóźnienie w trakcie oficjalnej wizyty prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Japonii. W 2010 doszło do awarii Tu-154M w czasie misji humanitarnej po trzęsieniu ziemi na Haiti. Ostatecznie maszyna o numerze 101 rozbiła się na lotnisku w Smoleńsku, powodując śmierć całej załogi, na czele z Prezydentem Lechem Kaczyńskim, jego żoną oraz wieloma politykami i działaczami, wchodzącymi w skład oficjalnej delegacji na obchody rocznicy zbrodni katyńskiej.
Zgodnie z panującymi wówczas tendencjami zdecydowano się na układ trzysilnikowy z silnikami umieszczonymi w części ogonowej samolotu, z wlotem powietrza do trzeciego silnika przy nasadzie statecznika pionowego. Konstrukcja kadłuba samolotu Tu-154 jest zbliżona do brytyjskiego samolotu pasażerskiego Hawker Siddeley Trident. Aby umożliwić korzystanie z lotnisk o słabszej nawierzchni, zdecydowano się na podwozie z dwiema sześciokołowymi goleniami pod skrzydłami oraz jedną dwukołową golenią pod przednią częścią kadłuba, obniżając tym samym nacisk kół na podłoże. Tu-154 jest nieznacznie większy niż Trident, wyposażono go też w silniki Kuzniecow NK-8-2 o większej mocy. Z powodu małej dbałości o ekonomiczność maszyny należy ona do najbardziej paliwożernych samolotów w swojej klasie.
Oblot prototypu nowego samolotu pasażerskiego odbył się 4 października 1968 roku, ale kłopoty z konstrukcją podwozia i instalacjami elektrycznymi opóźniły wejście maszyn do służby. Na przestrzeni lat produkcja Tu-154 odbywała się w trzech zakładach: KuAZ, Zakładach Lotniczych nr 18 i Aviakorze. W 1972 roku do służby weszły pierwsze maszyny tego typu, stały się częścią parku maszynowego Aerofłotu. W 1973 oblatano Tu-154A, a w 1975 roku wszedł on do produkcji. W wersji tej zastosowano takie same silniki co w samolotach Ił-62. Od 1977 roku produkowany był Tu-154B z francuską awioniką, mieszczący maksymalnie 180 osób. W 1981 roku, na zamówienie PLL LOT powstał prototyp Tu-154M przemianowany w 1982 roku na Tu-164, później jednak powrócono do pierwotnego oznaczenia. Pierwsze samoloty Tu-154M opuściły fabrykę w 1984 roku. Wyposażone były w silniki podobne do stosowanych w samolotach Ił-62M z odwracaczami ciągu typu klapowego i obniżonym ciągu, dzięki czemu możliwe stało się przedłużenie resursów silnika. Tu-154M stał się samolotem pasażerskim o największej prędkości maksymalnej (960 km/h) i zwykłej (927 km/h).
W 2001 roku produkcja samolotów Tu-154 została zakończona. W 2003 roku rosyjskie przedsiębiorstwo Aviakor, remontujące samoloty Tu-154 m.in. na potrzeby rosyjskiego Ministerstwa Obrony, rozpoczęła produkcję i sprzedaż nowej, zmodernizowanej wersji samolotu. Na początku roku 2010 rosyjski Aerofłot, wycofał się z czynnego użytkowania samolotu Tu-154M. Ostatni rejsowy lot tego samolotu, z Jekaterynburga do Moskwy, odbył się 31 grudnia 2009 roku.
Do chwili zakończenia seryjnej produkcji Tu-154 samoloty tego typu brały udział w 67 katastrofach lotniczych z 2974 ofiarami śmiertelnymi. Katastrofy zdarzały raz na 1 042 000 maszynogodzin lotu, zaś Boeingowi 737 dwukrotnie częściej. Największą katastrofą samolotów tego typu jest katastrofa samolotu Tu-154B-2 10 lipca 1985 roku, zginęło wówczas 200 osób.
W Polsce Tu-154M pojawiły się w roku 1985 roku. PLL LOT nabył 14 samolotów tej serii. Po 1989 roku, po zmianie polityki flotowej, rozpoczęto wycofywanie tej serii. W 1993 roku odbył się ostatni lot rejsowy, a ostatni lot czarterowy w barwach narodowego przewoźnika miał miejsce w 1996 roku. Dwa samoloty Tu-154M w wersji Lux, o numerach bocznych 101 i 102, były wykorzystywane przez najwyższe władze państwowe, pozostając na stanie 36. Specjalnego Pułku Lotnictwa Transportowego i znajdując się w dyspozycji Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Ulegały częstym awariom - głośnym przypadkiem było awaryjne lądowanie w Kunming w Chinach Tu-154M, którym leciał w 2004 roku do Wietnamu premier Marek Belka, którego przyczyną okazał się defekt turborozrusznika. W 2007 roku awaria Tu-154M spowodowała 10-godzinne opóźnienie w trakcie oficjalnej wizyty prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Japonii. W 2010 doszło do awarii Tu-154M w czasie misji humanitarnej po trzęsieniu ziemi na Haiti. Ostatecznie maszyna o numerze 101 rozbiła się na lotnisku w Smoleńsku, powodując śmierć całej załogi, na czele z Prezydentem Lechem Kaczyńskim, jego żoną oraz wieloma politykami i działaczami, wchodzącymi w skład oficjalnej delegacji na obchody rocznicy zbrodni katyńskiej.
 |
| fot. Pedro Aragão (Wikimedia Commons) |