Podczas gdy na terenie Polski kolej w Tatrach wygląda wprost katastrofalnie, na Słowacji ma się całkiem dobrze. Do tego stopnia, że od ponad 100 lat funkcjonuje tam niewielka sieć wąskotorowej kolei elektrycznej, znana jak Tatrzańskie Koleje Elektryczne (Tatranské elektrické železnice, TEŽ). Obsługują one połączenia u podnóża Tatr Wysokich. Pierwsza z nich kursuje na trasie Poprad – Stary Smokowiec – Szczyrbskie Jezioro i Liczy ona 29 km. Druga, krótsza, położona została na linii Stary Smokowiec – Tatrzańska Łomnica, na długości 6 km. Linie te, choć o rozstawie szyn 1000 mm, stanowią oficjalnie część państwowej kolei słowackiej i oznaczone są właściwymi numerami – odpowiednio 183 i 184. Popularna linia łączy większość turystycznych i uzdrowiskowych osad miasta Wysokie Tatry, w wielu miejscach biegnąc równolegle do samochodowej Drogi Wolności.
Pierwsze powstające na Podtatrzu koleje doprowadziły do powstania ruchu turystycznego na tym terenie. Po stronie galicyjskiej (obecnie polskiej) była to linia Chabówka – Zakopane, uruchomiona w 1899 roku. Po stronie węgierskiej (obecnie słowackiej) pierwszymi połączeniami kolejowymi były natomiast Kolej Koszycko-Bogumińska, która dotarła do Popradu 6 grudnia 1871 roku, oraz linia Poprad – Kieżmark, uruchomiona 18 grudnia 1889 i przedłużona w 1895 do Podolińca. W tym samym roku, 1 września 1895 otwarta została linia do Tatrzańskiej Łomnicy, a w roku 1896 zlecono budowę kolei zębatej Szczyrba – Szczyrbskie Jezioro. W 1904 roku połączenie ze Smokowcem zabezpieczały zaprzęgi końskie i omnibusy, a potem nawet trolejbusy. Były one niewydolne, co wykorzystali Vincent Matejka i Viliam Krieger, przedsiębiorcy z Popradu, którzy podjęli decyzję o budowie toru między Popradem i Starym Smokowcem. Rozstaw szyn miał wynosić 1000 mm, a linia miała być zelektryfikowana pod napięciem 550 V. Koncesja na budowę tego połączenia została udzielona w dniu 27 sierpnia 1906. Ostatecznie koncesję odkupiła firma Phoebus z Budapesztu, która zrealizowała inwestycję wobec braku środków pierwotnych pomysłodawców. Tory z Popradu do tatrzańskich uzdrowisk ułożono w latach 1906–1907, a uroczyste otwarcie linii z Popradu do Starego Smokowca miało miejsce 20 grudnia 1908 roku. Trzy dni wcześniej (17 grudnia 1908 roku) oddano do użytku kolejkę na Siodełko (Hrebienok). W roku 1911 otwarto kolejne odcinki, od Smokowca do Tatrzańskiej Łomnicy oraz od Smokowca do Tatrzańskiej Polanki. 13 sierpnia 1912 uruchomiona została linia do Szczyrbskiego Jeziora.
Prócz pasażerów pociągi woziły również cegły, cement i inne towary. Dzięki dobrej kondycji dotychczasowych połączeń, planowano dalszą rozbudowę sieci. W planach znajdowała się między innymi linia ze Szczyrbskiego Jeziora do Liptowskiego Gródka, a także z Tatrzańskiej Łomnicy do Tatrzańskiej Kotliny, a nawet dalej na stronę polską. Do realizacji tych planów nie doszło z powodu wybuchu I wojny światowej
Aż do 1928 roku pociągi używały odbieraków prądu typu lira, później zamienionego na pantograf. W latach 30. do taboru trafiły pierwsze pojazdy produkowane w Czechosłowacji. W 1948 roku koleje tatrzańskie zostały znacjonalizowane, później przez ponad czterdzieści lat pozostawały własnością Czechosłowackich Kolei Państwowych. Od 1992 roku nadzór sprawują Koleje Republiki Słowackiej.
Pierwsze powstające na Podtatrzu koleje doprowadziły do powstania ruchu turystycznego na tym terenie. Po stronie galicyjskiej (obecnie polskiej) była to linia Chabówka – Zakopane, uruchomiona w 1899 roku. Po stronie węgierskiej (obecnie słowackiej) pierwszymi połączeniami kolejowymi były natomiast Kolej Koszycko-Bogumińska, która dotarła do Popradu 6 grudnia 1871 roku, oraz linia Poprad – Kieżmark, uruchomiona 18 grudnia 1889 i przedłużona w 1895 do Podolińca. W tym samym roku, 1 września 1895 otwarta została linia do Tatrzańskiej Łomnicy, a w roku 1896 zlecono budowę kolei zębatej Szczyrba – Szczyrbskie Jezioro. W 1904 roku połączenie ze Smokowcem zabezpieczały zaprzęgi końskie i omnibusy, a potem nawet trolejbusy. Były one niewydolne, co wykorzystali Vincent Matejka i Viliam Krieger, przedsiębiorcy z Popradu, którzy podjęli decyzję o budowie toru między Popradem i Starym Smokowcem. Rozstaw szyn miał wynosić 1000 mm, a linia miała być zelektryfikowana pod napięciem 550 V. Koncesja na budowę tego połączenia została udzielona w dniu 27 sierpnia 1906. Ostatecznie koncesję odkupiła firma Phoebus z Budapesztu, która zrealizowała inwestycję wobec braku środków pierwotnych pomysłodawców. Tory z Popradu do tatrzańskich uzdrowisk ułożono w latach 1906–1907, a uroczyste otwarcie linii z Popradu do Starego Smokowca miało miejsce 20 grudnia 1908 roku. Trzy dni wcześniej (17 grudnia 1908 roku) oddano do użytku kolejkę na Siodełko (Hrebienok). W roku 1911 otwarto kolejne odcinki, od Smokowca do Tatrzańskiej Łomnicy oraz od Smokowca do Tatrzańskiej Polanki. 13 sierpnia 1912 uruchomiona została linia do Szczyrbskiego Jeziora.
Prócz pasażerów pociągi woziły również cegły, cement i inne towary. Dzięki dobrej kondycji dotychczasowych połączeń, planowano dalszą rozbudowę sieci. W planach znajdowała się między innymi linia ze Szczyrbskiego Jeziora do Liptowskiego Gródka, a także z Tatrzańskiej Łomnicy do Tatrzańskiej Kotliny, a nawet dalej na stronę polską. Do realizacji tych planów nie doszło z powodu wybuchu I wojny światowej
Aż do 1928 roku pociągi używały odbieraków prądu typu lira, później zamienionego na pantograf. W latach 30. do taboru trafiły pierwsze pojazdy produkowane w Czechosłowacji. W 1948 roku koleje tatrzańskie zostały znacjonalizowane, później przez ponad czterdzieści lat pozostawały własnością Czechosłowackich Kolei Państwowych. Od 1992 roku nadzór sprawują Koleje Republiki Słowackiej.
 |
| fot. Diesirae CC BY 3.0 (hu.wikipedia.org) |